© Barbara le Noble
Van 1,5 meter naar tweedeling?
Met de invoering van de Corona check app wordt niet mijn vrijheid afgenomen maar krijgt mijn zelfstandigheid en individualiteit een nieuwe impuls. Helemaal in het begin van de Corona crisis 1,5 jaar geleden, schreef ik een stukje op Facebook: "Wij leven in een overgangstijd. Deze mogelijke transformatie begint op individueel niveau, het is de weg naar jezelf. Mensen die hun eigen strategie en autoriteit volgen in de keuzes die ze maken, transformeren zichzelf en inspireren daarmee anderen om dit ook te doen. Dit moment in de geschiedenis gaat over de bereidheid om een leven als jezelf te leiden, niet langer aan verwachtingen van anderen te voldoen en vanuit zelfliefde en individuele overleving, jouw unieke gave met de wereld te gaan delen."
Ouder-kind relatie
Hoewel ik me regelmatig bont en blauw erger en er al menig object door de kamer vloog tijdens de persconferenties, heeft de afgelopen 1,5 jaar ook verdieping en helderheid gebracht. Vrijheid is een individuele ervaring en je eigen perceptie bepaalt voor een belangrijk deel in welke mate je een 'vrij leven' kan leiden. Degene die een leven 'als zichzelf' leeft, zal nooit zijn soevereiniteit uit handen geven. In de huidige tijd van beperkingen en toenemende controle door de overheid wordt dit echter wel op de proef gesteld; lichaamsintegriteit en autonomie staan behoorlijk onder druk. En ik zie een parallel met ongezonde ouder-kind relaties: de volgzame burger doet me denken aan het kind dat zich verantwoordelijk voelt voor de fouten van de ouders. Of deze fouten bagatelliseert. Vanuit het onvoorwaardelijk vertrouwen dat een kind heeft. Het wil geliefd worden door zijn ouders en komt niet in verzet, er is nauwelijks sprake van pubergedrag. Dergelijke relaties drijven op een onbewuste wederzijdse afhankelijkheid. Het kind wil de ouder niet laten vallen of verlaten omdat het bang is voor de consequenties. De ouder heeft het kind nodig om te overleven en projecteert de eigen angst op het kind. Een autoritaire opvoedingsstijl zie je bij de ouder met een diep gebrek aan vertrouwen in hun kinderen maar dus ook in zichzelf. Als burgers zich blijven conformeren aan dit beleid ontnemen ze zich hun eigen ontwikkeling en zijn zij straks nergens meer verantwoordelijk voor, behalve voor het naleven van door de overheid gestelde regels. Tijd voor een liefdevolle revolutie waar onafhankelijkheid en menselijkheid centraal staan.
Stilte voor de storm
Er woedt al lange tijd een storm. De laatste maanden was deze in kracht afgenomen en leken we in rustiger vaarwater terecht gekomen. Was dit slechts stilte voor de welbekende storm? Vanaf juni daalden de ziekenhuisopnamen en werd er versoepeld; de horeca ging open, mensen reisden weer en sportverenigingen hervatten de competities. Ik weet niet hoe het u is vergaan de afgelopen maanden, maar 1,5 meter afstand zag ik nergens meer, behalve als iemand daar expliciet om vroeg. Maar vandaag, dinsdag 14 september 2021 is de storm weer aangewakkerd door het invoeren van Corona toegangsbewijzen per 25 september. Het demissionair kabinet heeft ervoor gekozen de zwaarste maatregel voor het laatst te bewaren en zet de samenleving hiermee op scherp. Men voert de druk op 'ongevaccineerden' verder op onder het mom van 'indien niet goedschiks, dan maar kwaadschiks'. Iedereen lijkt te zijn vergeten dat al deze maatregelen ooit begonnen zijn ter bescherming van ouderen en kwetsbaren, totdat er een vaccin zou zijn.
Ondanks de al hoge vaccinatiegraad en opgebouwde immuniteit in Nederland vindt men het nodig om vaccinatietwijfelaars over de streep te trekken. De ironie is dat de mensen die het hardst getroffen worden door de invoering van zo'n toegangspas, jongeren en uitgaanspubliek, statistisch gezien degenen zijn die het minst ziek worden van Corona.
Wel of niet beschermd?
De angstkaart wordt opnieuw gespeeld en deze keer zijn het 'de 1,8 miljoen mensen die zich niet hebben laten vaccineren' die zogenaamd allemaal ziek kunnen worden deze winter. Wie zijn die 1,8 miljoen mensen eigenlijk? Hoeveel van hen hebben een hoog risico op ziekenhuisopname? Degenen met een hoger risico, die men vooral wil bereiken, zijn dat niet de 'oudere mensen met overgewicht en een taalbarrière' die zich vanuit geloofsovertuiging, onwetendheid, angst of welke reden dan ook niet laten prikken? En hoeveel van de 1,8 miljoen zijn al besmet geweest? Waarom is er geen aandacht voor de honderdduizenden, misschien wel miljoen mensen die hersteld zijn van COVID? Waarom is een bewijs van antistoffen niet evenveel 'waard' als een vaccinatie? Een vaccinatie is immers niets anders dan het toedienen van verzwakte virusdeeltjes waarop het lichaam, het immuunsysteem als respons antistoffen aanmaakt. Wat is het verschil?
Niet alle ongevaccineerden zijn onbeschermd. Alleen daarom al is de tweedeling tussen gevaccineerd en ongevaccineerd nogal ongenuanceerd en kortzichtig.
Hoe zal de tweedeling zich ontwikkelen? Neemt de polarisatie verder toe? Ik hoop het niet. Ontstaat er een parallelle samenleving? Dat weet ik wel zeker, het is al volop gaande. Houden jongeren hun rug recht? Ik hoop het, want de risico's op bijwerkingen van vaccins zijn voor hen groter dan de risico's die ze door besmetting lopen. En met natuurlijke immuniteit zijn ze tot 13x beter beschermd dan met een vaccin waarvan de lange termijn effecten nog onbekend zijn. Ik spreek inmiddels uit eigen ervaring daar waar het COVID betreft. We zijn met het hele gezin besmet geweest. Daarnaast zijn er andere familieleden, inclusief 70+-ers- en een tiental vrienden en bekenden die allemaal redelijk snel hersteld zijn. Als ik mensen dat vertel, hoor ik vaak: "dan hebben jullie geluk gehad". Dan zeg ik "nee hoor, wij zijn geen uitzondering, wij horen bij de overgrote meerderheid van de mensen die thuis uitzieken".
Ondanks een IFR van 0,15% is COVID, met dank aan de Tweede Slaapkamer, geclassificeerd als een A-ziekte (de meest gevaarlijke ziektes zoals ebola).
Burgerlijke ongehoorzaamheid
Terug naar de realiteit van 25 september. Veel horecaondernemers geven nu al aan dat ze weigeren mee te werken aan de toegangsbewijzen. Sommige vanuit principe ("ik weiger mee te werken aan discriminatie of uitsluiting"), anderen vanuit praktische overwegingen ("weet je wat het mij aan extra personeel kost om die controles uit te voeren?") en weer anderen omdat ze veel klanten en dus omzet zullen mislopen. De overheid zegt met droge ogen tegen deze ondernemers dat er boetes zullen volgen wanneer de regels niet worden nageleefd. Hoe die handhaving er in de praktijk uit zal zien...dat kan alle kanten op. Ik stel me voor dat we als vrijheidminnende burgers de boa trakteren op een biertje en samen ongehoorzaam zijn. Dat we tot de conclusie komen dat medische status een privé aangelegenheid is, om vervolgens samen te proosten op onze gezondheid! Een tweedeling, maar niet in het volk. Een breed gedragen verzet en burgerlijke ongehoorzaamheid geeft de autonome burger moed. Maar ik hoor helaas ook veel mensen zeggen: "je mag toch ook niet zonder rijbewijs de weg op?", "doe niet zo moeilijk, gewoon schouders eronder" en "we moeten de zorg beschermen".
Op basis van zulke sentimenten worden de maatregelen verdedigd maar de denkfout die hier gemaakt wordt is dat men de verantwoordelijkheid voor de zorg op de verkeerde plek, namelijk bij de (mede)burger, legt.
Wie is er eigenlijk verantwoordelijk voor wat?
Wie is er eigenlijk in the first place verantwoordelijk voor het zorgsysteem? Ik zou denken dat dit de verantwoordelijkheid is van de overheid. Zijn het niet de kabinetten Rutte 1-3 die jarenlang bezuinigd hebben op deze essentiële beroepsgroepen? De afgelopen jaren niets hebben gedaan om de situatie in de ziekenhuizen te verbeteren? Men zegt nu: "IC opschalen kan niet want er is onvoldoende personeel". Iemand zich weleens hardop afgevraagd hoe dat kan? De waarom-vraag wordt veel te weinig gesteld en beantwoord. Hoe komt zo'n personeelstekort tot stand? Zou het kunnen zijn omdat ze niet goed betaald worden, de werkdruk hoog is én mensen in veel steden niet eens een fatsoenlijke woning kunnen vinden? Het hangt allemaal met elkaar samen, en is het gevolg van neoliberaal beleid, niet gehinderd door enige visie. De problemen speelden al langer. De boot was al lek en dreigt nu te overstromen. Door minder mensen op de boot toe te laten zinkt hij iets langzamer maar de oorzaak is het lek, en niet de mensen die op de boot stappen.
Ik voel me in deze crisis verantwoordelijk voor mijn eigen gezondheid en daar ga ik op een bewuste manier mee om. Natuurlijk biedt dat geen garanties, maar het is mijn eigen keus. Ik weiger om mee te varen op een lekke boot, in een zorgsysteem waar ziekte een verdienmodel is geworden.
Van angst naar vertrouwen
Het stopt als wij stoppen mee te doen aan dingen die niet normaal zijn. Om te beginnen door ons af te vragen hoe reëel onze angst eigenlijk is en even uit het verhaal te stappen. Dat is namelijk wat de verdeeldheid creëert want onbewust vormen mensen hun mening op basis van het groepsdenken, op wat je leest in de krant en hoort op tv. Zo leert een kind op school vooral wát het zou moeten denken en niet hóe te denken. Door je bewust te worden van je menselijkheid zal je dat ook in anderen zien en dat is waar mensen zich met elkaar verbinden. Weet je wie jij ten diepste bent? Waar sta je voor, welke waarden zijn voor jou belangrijk? Waar kan je op vertrouwen, wat is je basis? Ieder voor zich, wat je mening ook is, welke keuzes je ook maakt, wij lijken meer op elkaar dan je denkt. Ondanks dat we allemaal een unieke beleving van de realiteit hebben, zijn we in de eerste plaats mensen met dezelfde basisbehoeften, mensen die gehoord en gezien willen worden. En de meeste deugen toch? Er zijn kort gezegd twee stromingen in onze geschiedenis over de aard van de mens. Zijn wij geneigd tot het goede of het kwade? Als we koningen, priesters en sommige politici moeten geloven is de mens van nature slecht, en onze beschaving slechts een dun laagje vernis. Dat is een beeld dat ons eeuwenlang is voorgeschoteld, bewust en onbewust, en het heeft zich diep verankerd in onze cultuur en psyche. Dit angst-denken heeft veel invloed op innerlijke processen. Het idee dat we leven in een wereld waar mensen ‘slecht’ zijn, en waar de wet van de sterkste geldt, houdt mensen vast in het denken in beperkingen en verklaart het gebrek aan vertrouwen. Het is een cliché maar verandering begint dus bij jezelf. Om een systeem te veranderen leg je de focus niet op het oude maar bouw je aan het nieuwe. In een tijd waar Artificial Intelligence een steeds grotere rol speelt, en de mens het op cognitief gebied verliest van de robot, is het belangrijk dat de mens zijn menselijkheid bewaakt. Dat is onze eerste verantwoordelijkheid. Hoe menselijk zijn we nog als je waarde afhangt van je QR code?
Barbara Le Noble, auteur, filosoof, (foto) journalist
(14 september 2021)