Revolutionaire spellingmethode - Irene Besnard
tekst: Barbara le Noble (2015)
Leerstijl
Informatie van diverse onderzoekers samenvattend is dyslexie meer dan een taal- en fonologisch probleem alleen. Irene heeft met haar boek een spellingmethode ontwikkeld die goed aansluit bij (zeer) dyslectische kinderen. Het boek is het derde deel van de Leerroutes Dyslexie, het eerste en tweede deel werd geschreven door Nel Hofmeester. De auteurs gaan uit van het principe dat dyslexie niet per definitie een stoornis is maar dat mensen met dyslexie een andere leerstijl hebben. Ze denken op een andere manier en verwerken informatie op een andere manier. Een leerstijl die niet aansluit op de gangbare spellingmethoden in het onderwijs. In dit boek leren we de spelling niet alleen via woorden en de fonologische benadering maar worden ook de zintuigen door middel van muziek, beweging, kinesthesie en visualisatie ingezet. Waarom is dit boek nou zo revolutionair? Omdat het ruim 40 jaar onderzoek en praktijk samenbrengt. Irene is, sinds zij voor het eerst een meisje met dyslexie behandelde, gefascineerd geraakt door dit onderwerp. In 1984 startte Irene met een kinderpraktijk, voor onderzoek en begeleiding van kinderen met dyslexie. Haar schat aan ervaring en kennis heeft ze nu gebundeld in een overzichtelijk en compleet boek. De methode is dus niet bedacht vanuit theoretisch model maar is ontwikkeld in de praktijk, gebaseerd op theoretische onderbouwingen vanuit een breed wetenschappelijk spectrum.
Hoe het allemaal begon
In 1970 behandelde Irene voor het eerst een kind met dyslexie, een 9-jarig meisje met veel talenten, maar niet in staat om te lezen. Dit riep zoveel vragen op, dat Irene op zoek is gegaan naar antwoorden. In 1984 kreeg ze een belangrijk antwoord, namelijk dat er ten aanzien van dyslexie een relatie bestaat met de functies van de linker- en rechterhersenhelft, de verbinding hiertussen en zogenaamde dominantiepatronen. Bij kinderen met een normaal 'linkerbrein dominantiepatroon' (rechter oog, rechteroor en rechterhand) is het lezen via de normale spellende manier geen probleem, terwijl kinderen met een gekruiste dominantiepatroon of een dominante rechter hemisfeer tegen problemen aanlopen[1]. Deze kinderen hebben baat bij een andere aanpak: visueel, auditief en multi-sensorisch.
De noodzaak van bewegen
Ook heeft Irene onderzocht en aangetoond in haar praktijk, dat een holistische benadering in een ontspannen sfeer van belang is bij een effectieve leermethode[2], uitgaande van de verschillende niveau's: cognitief, emotioneel en fysiek. Lichaam en geest zijn onderling van elkaar afhankelijk; het brein ontwikkelt zich onder meer via het bewegen, het motorisch functioneren. Anderzijds is het lichaam afhankelijk van de signalen die het brein via de zenuwbanen naar de spieren zendt. Het is dus niet alleen gezond om buiten te spelen en de ruimte te verkennen, maar ook noodzakelijk voor een gezonde cognitieve ontwikkeling. Kinderen met aanleg voor dyslexie, moeten in de kleuterklas juist de ruimte krijgen om veel te spelen en de nadruk zou moeten liggen op de motorische ontwikkeling. De trend die je nu ziet, is dat scholen vroegtijdig ingrijpen bij kinderen met (aanleg voor) dyslexie door extra met ze te oefenen, zodat ze in groep 3 geen achterstand oplopen. Deze aanpak houdt op geen enkele manier rekening met de ontwikkeling van kleuters, voor wie leren met alleen het hoofd minder effectief is en zelf schadelijk kan zijn. Bewegen is voor kinderen met dyslexie een noodzaak. Wanneer ze meerdere zintuigen kunnen inzetten, kunnen ze de leerstof gemakkelijker verwerken en opslaan. Als er sprake is van een interhemisferische disbalans tussen beide hersenhelften[3] waardoor het kind dyslexie ontwikkelt, dan is het dus belangrijk veel motorische oefeningen te doen die deze verbinding stimuleren. De zogenaamde corpus callosum (hersenbalk) zorgt hiervoor. Een voorbeeld: met de rechterhelft neemt een kind kleuren waar, met de linkerhelft worden de kleuren benoemd. Als de verbinding niet goed werkt, zien ze de verschillende kleuren wel, maar kunnen deze niet goed benoemen. Het zelfde kan gebeuren bij de letters. De p, b, d worden bijvoorbeeld door elkaar gehaald. Ze zíen het verschil wel, maar kunnen de juiste betekenis er niet aan koppelen. De rechterhelft (visueel) en linkerhelft (logica, taal) werken niet goed samen. Het is dus zaak dat de verbinding verbetert. Dit gebeurt dus niet door nog spellend meer te oefenen met letters maar wel door een combinatie van zintuiglijke en motorische (lichaamsgerichte) oefeningen waarbij beide hersenhelften actief zijn. De eerste keer dat een kind gaat kruipen is zo'n moment dat je kunt zien hoe de hersenhelften samenwerken. Het linkerdeel stuurt de rechterkant van het lichaam aan, en andersom. Hoe langer een kind kruipt, hoe beter de corpus callosum ontwikkeld wordt. Een kind dat niet wil of kan kruipen kán later problemen krijgen met lezen. Tweehandige schrijfoefeningen zijn goed, evenals klapspelletjes, drummen, klimmen enzovoort. Het is dus niet alleen gezond om buiten te spelen en de ruimte te verkennen, maar tevens noodzakelijk voor een gezonde cognitieve ontwikkeling van het kind.
Gelukkig komt er steeds meer interesse in dit onderwerp en is er inmiddels een heleboel meer ontdekt en veranderd maar vreemd genoeg is ons onderwijssysteem nauwelijks aangepast. Terwijl steeds meer kinderen moeite hebben met lezen en terecht komen in de molen van hulpverleners, interne begeleiders en therapeuten. Hoe goed alle bedoelingen ook, het ontbreekt velen nog aan de juiste kennis en methodes. Het boek “Leerroutes Dyslexie” kan hierin verandering brengen.
Werken met deze methode in de praktijk
Het boek is opgebouwd uit een theoriedeel en praktijkgerichte modules, waarin spelling op een multi sensorische manier wordt geleerd. Hoe ga je op een andere manier met spelling om? Heb je zelf een kind met dyslexie, of ben je intern begeleider op een school en zou je graag willen leren hoe je een kind leert te spellen met het hele brein? Dan is dit boek dat meer dan 35 jaar onderzoek en ervaring samenbrengt, een aanwinst. Op een heldere manier uiteengezet door Irene Besnard-van Baaren, zodoende dat er voor de lezer, die in de achtergronden van dyslexie geïnteresseerd is, een zeer uitgebreid beeld ontstaat.
Achtergrondinformatie over de totstandkoming van de Modules.
Modules Leerroutes Dyslexie (Irene Besnard) is geschreven samen met Nel Hofmeester, die als een van de pioniers gezien kan worden in het onderzoek naar oorzaken en oplossingen met betrekking tot dyslexie. In 2002 organiseerde Nel een symposium om met een aantal mensen die verder kijken dan “het is alleen maar een taal- en fonologisch probleem”. Zo werd ook Irene namens stichting Beelddenken uitgenodigd, en daar ontmoette ze Nel, die Irene heeft gevraagd om een aantal dyslectische pabo studenten te begeleiden. Dat werd zo'n groot succes, dat Irene besloot dat het belangrijk was dat een en ander op papier gezet moest worden. Om er zoveel mogelijk anderen mee te kunnen helpen.
Module 1 (Ontwikkel je eigen stijl) & Module 2 (Dyslexie en studievaardigheid) zijn geschreven door Nel Hofmeester. Irene schreef Module 3.
[1] Achtergrondinformatie betreffende dit onderwerp zie het werk van Dr. Paul Dennison en Dr. Hannaford (USA)
[2] Neuroloog Alexander Damasio toont de samenhang tussen alle niveaus in 'De vergissing van Descartes'
[3] Achtergrond informatie mbt dit onderwerp: o.a..onderzoek van Njiokiktjien & Wennekes
Irene Besnard ((foto privé)
Naar aanleiding van dit boek, geeft Irene cursussen. Voor meer informatie en vragen aan Irene stuurt u een mail aan p.besnard@chello.nl