Natuurwetten van het kind

"In 2011 startte Céline Alvarez, leerkracht, een driejarig experiment, onder supervisie van het Ministerie van Onderwijs, met jonge kinderen uit het kansarme Franse stadje Gennevilliers. De kinderen hadden flinke achterstanden, veelal als gevolg van de verschillen in taal en cultuur. Van tevoren waren de wetenschappers sceptisch geweest, het zou nooit binnen een jaar lukken om deze kinderen bij te spijkeren. Echter, vanaf het eerste jaar waren de resultaten ongelooflijk. Alle kinderen, op één na, haalden binnen het jaar alle achterstanden in en bepaalde competenties werden zelfs excellent. Hun ouders merkten op dat de kinderen thuis ook veranderd waren. Ze waren rustiger en zelfstandiger, hadden discipline en hun honger naar kennis leek onstilbaar. Alvarez zag vooral het plezier bij de kinderen. Haar drijfveer was alle kinderen op dezelfde manier te benaderen en hen een aantal basisvaardigheden te leren.

Kansenongelijkheid wordt al op zeer jonge leeftijd gevormd en de verwachtingen van de leerkracht en de manier waarop kinderen benaderd worden spelen hierin een cruciale rol. Omdat veel kinderen onderschat worden, belemmert ze dat in hun ontwikkeling.

Volgens Alvarez, auteur van De natuurwetten van het kind (2017), zijn kinderen van nature leergierig en sociaal. Om deze eigenschappen verder te ontwikkelen en te versterken zijn zogenaamde executieve functies nodig. En liefdevolle aandacht en begeleiding op het moment dat het kind er behoefte aan heeft. In haar experiment werkten de kinderen allemaal zelfstandig met materiaal dat ze aangeboden kregen. Individueel of in groepjes en zo vaak en zoveel ze wilden mochten de activiteiten herhaald worden. Drie belangrijke vaardigheden stonden centraal:

• Beheersen en concentreren,

• onthouden van informatie gedurende een korte periode en

• opmerken en corrigeren van eigen fouten en creatief handelen.

Daarnaast was verbinding een belangrijke pijler. De onderlinge verbondenheid stimuleerde Alvarez door met elkaar te praten, ervaringen te delen, samen te lachen en te huilen. De kinderen hielpen elkaar en er ontstond een positieve en veilige leefomgeving waar iedereen opbloeide.

Zoals Alvarez zelf zei: “Als we niets doen met de wetmatigheid die eist dat kinderen zich ontwikkelen in verbondenheid, zetten we ons integraal op een empathisch dieet, maar ook op een cognitief dieet, een metabolisch dieet en een creatief dieet. We miskennen ons echte potentieel.”

Je zou denken dat op basis van de successen van dit experiment het Ministerie van Onderwijs een nieuw beleid zou ontwikkelen en deze principes breder zou gaan toepassen. Maar Alvarez werd dwarsgezeten door de inspectie, omdat ze zich onvoldoende aan de bestaande volgsystemen had gehouden. Dit deed haar uiteindelijk besluiten het project te staken."

Fragment uit Grote mensen doen alsof

Alvarez onthult in haar bestseller op heldere wijze de principes die ten grondslag liggen aan leren en ontwikkelen. Ze deelt haar ervaringen en geeft praktische tips met ouders en onderwijzers zodat zij kinderen kunnen helpen hun potentieel optimaal te ontplooien.